Hıdrellez

Hıdrellez Türk dünyasında kutlanan mevsimlik bayramlardan biridir. Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak adlandırılan Hıdrellez günü, Hızır ve İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olduğu sayılarak kutlanmaktadır. 6 Mayıs’tan başlayıp 4 Kasım’a kadar olan süre Hızır Günleri adıyla yaz mevsimini, 8 Kasım’dan 5 Mayıs’a kadar olan süre ise Kasım Günleri adıyla kış mevsimini oluşturmaktadır. Bu yüzden 5 Mayıs günü gecesi kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına gelmektedir.
Hıdır, bizim HIZIR olarak bildiğimiz ve her yere hızır gibi yetişti dediğimiz kişidir. Hızır peygamber de olarak bilinir. Türk dillerinde HIDIR olarak geçer. Mitolojide Hermes diye bildiğimiz, ayaklarında kanatlar olan tanrıların habercisidir aslında. İlyas kimdir? İlyas peygamber diye adlandırılan şahıs Yunan mitolojisindeki de Güneş tanrısı Helios dur (Mısırdaki Horus).Helios kelimesi Türkçede İlyas olmuştur. Mitolojide hıdrellez nedir? Mitolojide bu olay Hermes ve Heliosun buluşmasıdır. Yani Hermes Helios olarak geçer. Güneş tanrısı Helios bir gün habercisi Hermes’i çağırır ve der ki: Git insanlara haber ver bundan sonra ısınlarımı onlara çok sıcak olarak göndereceğim. İşte haberci Hermes ile güneş tanrısı Heliosun bu buluşması sıcak günlerin başlangıcıdır. Hermes Hıdır, Helios da İlyas olmuştur ve Hıdır İlyas diyebileceğimiz bu buluşma dilimize Hıdrellez olarak geçmiştir ve Türk toplumlarında uzun zamandan beri kutlanan bir yaz başlangıcı geleneği olmuştur…
Hıdrellezin bir de Osmanlı versiyonu vardır ki o da şöyledir: Kaptanlar kaptanı ve kaptan-i derya Barbaros Hayrettin Paşa’nın asıl ismi Hızır’dır ve enteresan bir şekilde gene kendisi gibi çok büyük bir reis ve kaptan olan kardeşinin adi da İlyas’tır. Bir gün Bu iki kaptan buluşurlar ve Akdeniz’i Osmanlı denizi yapmaya karar verirler ve Akdeniz’in fethi bu şekilde Hıdır ve İlyas kaptanların bir araya gelmesiyle baslar…
Hıdrellez’in UNESCO’nun ‘İnsanlığın Somut Olmayan Kültür Mirası Listesi’ne alınması amacıyla 2010 yılında çalışmalar başlatılmıştır.